Нема ништо подобро отколку да ве фати добар ноќен сон, како физички, психички така и емотивно. За жал, повеќе од половина од луѓето со мултипла склероза (МС) имаат тешкотии во тек на спиењето. Несоодветниот сон доведува до замор кој е еден од најчестите и најобесхрабрувачките симптоми на МС. Исто така, предизвикува дневна поспаност, недостаток на ментална будност и намалена можност за користење на ресурсите за решавање проблеми. Може да се идентификуваат многу можни причини за проблеми со спиењето кај лицата со МС, вклучувајќи: проблеми со мочниот меур, депресија, спастичност и чести движења на нозете, тешкотии во промена на положбата во кревет и лоша хигиена за сонот.

Причини за проблеми со спиењето кај МС

Често ноќно мокрење

Потребата да уринирате во текот на ноќта, наречена ноктурија, е најчестиот виновник за прекин на спиењето кај луѓето со МС. Проблемите со мочниот меур се вообичаени кај МС, а многу луѓе треба да го користат тоалетот повеќе пати во текот на ноќта. Повеќето луѓе не се во состојба да заспијат повторно откако еднаш станале од кревет, но станува сè потешко да се има добар и здрав сон откако спиењето е прекинато повеќе пати во текот на ноќта поради потребата од уринирање.

За среќа, голем број на решенија се достапни за намалување на уринарната фреквенција кај МС. Консултација со уролог е прв важен чекор. Доколку имате ноќна, и/или честа или итна потреба да уринирате во текот на денот, замолете го вашиот невролог да ве упати на уролог кој е искусен со пациенти кои имаат МС и кој има искуство во лекување на симптомите на мочниот меур.

Стратегии за помош: Некои луѓе со честа и итна потреба за уринирање го ограничуваат внесувањето на течности, но ова не е здрава пракса и може да доведе до други проблеми. Пијте нормално во текот на денот, но пијте го последниот пијалок околу 3 часа пред спиење. Пијалоците со кофеин го стимулираат мочниот меур, затоа намалете го внесот на кофеин или пијте пијалоци со кофеин само наутро. Алкохолните пијалоци често предизвикуваат ноќно мокрење, затоа не пијте алкохолни пијалоци доцна во ноќта. Најдете повеќе информации за кофеинот и алкохолот што треба да ги следите. Доколку вашиот проблем постои сè уште и не може да се коригира немедикаментозно, постојат одредени лекови кои можат да ви помогнат.

Депресија

Депресијата може да влијае врз способноста на спиењето. Еден од главните симптоми на депресија е слаб сон. „Будењето рано наутро“ е вообичаен проблем со спиењето кај луѓето кои се депресивни. Луѓето со овој проблем се во состојба да заспијат, но тие се будат во раните утрински часови и не се во можност да се вратат на спиење. Познавањето на другите симптоми на депресија може да ви помогне да утврдите дали депресијата влијае на вашиот сон. Вообичаени знаци на депресија вклучуваат:

• Чувство на разочараност
• Слаб апетит или прејадување
• Ниска енергија
• Ниска самодоверба
• Тешкотија со внимание и концентрација
• Чувство на безнадежност

Стратегии за помош: Најдобар третман за депресија кај МС е комбинацијата на советување и лекови. Ако мислите дека сте депресивни, разговарајте со вашиот невролог или матичен доктор или побарајте третман од психијатар. Вежбањето исто така помага во лекување на депресијата, но не е замена за професионална помош. Постои широка палета на лекови за депресија кои можат да се користат кај луѓе со МС. 

Спастичност

Спастичноста е вообичаен симптом на МС кој се карактеризира со тоа што мускулите ги чувствувате тесни, а понекогаш дури и крути. Спастичноста може да биде многу непријатна, па дури и болна, а движењата на екстремитетите може да бидат пропратени со спастичност. Болката од спастичност може да влијае врз спиењето.

Стратегии за помош: Освен лекови за спастичност друга можност е вежбање и екстензија која може да помогне да се намали спастичноста и се препорачува консултација со физиотерапевт. Ако вие или вашиот партнер забележите дека имате тремор во екстремитетите и/или непријатност во текот на ноќта, консултирајте се со вашиот невролог. 

Позиција за спиење

Човечкото тело не е дизајнирано да спие во една позиција цела ноќ. Нашата кожа и ткиво доживуваат голем притисок од тежината на нашите тела кога спиеме. Затоа мора да се движиме и да ја менуваме позицијата повеќе пати во текот на ноќта. Кога ќе смениме позицијата, накратко се будиме, но ако имаме добар сон, се враќаме на спиење и не се сеќаваме на будењето. Некои луѓе со проблеми со мобилноста заради МС имаат тешкотии да се движат во кревет во текот на ноќта. Болката и непријатноста што доаѓа од кожата и ткивата што прават контакт со креветот може да ве задржат будни.

Стратегии за помош: Ако вртењето во кревет е тешко, инсталирајте шини на едната страна од креветот за да можете да ги користите рацете и да ја смените положбата. Понекогаш партнерите се договараат да го свртат партнерот кој има МС во текот на ноќта. Треба да се грижите вашиот партнер да не изгуби сон со задача да ја смени вашата положба во кревет. Зборувањето со вашиот невролог или физиотерапевт за овој проблем може да биде многу корисно.

Хигиена на сонот

Повеќето од нас мислат на навиките во контекст на „лошите навики“, како пушењето или грицкањето нокти. Но, навиките можат да бидат лоши или добри навики, а добрите навики можат да ни помогнат да спиеме. Терминот „Хигиена на сонот“ се однесува на нашите навики во спалната соба, во нашиот кревет и во врска со нашиот сон.

Размислете за Сузан, 34-годишна жена со МС. Уморна е кога ќе се врати дома од работа, па загрева малку храна, а потоа влегува во кревет за да јаде вечера. Потоа ги поставува сметките на креветот за да утврди кои треба да бидат платени и ги плаќа своите сметки. Потоа, таа работи за својата канцеларија. Сузан развила навики што го прават креветот место за работа, јадење, а понекогаш и конфузија (кога нема пари да ги плати сметките). Нејзиниот кревет повеќе не е место за мир, удобност и спиење.

Џери е 55-годишен маж со МС, кој сака да гледа телевизија доцна во ноќта. Некои денови тој легнува да спие во 1 часот наутро, но во други периоди, тој оди во кревет во 3 часот наутро или дури подоцна. Тој е скоро секогаш уморен следниот ден, и како резултат на тоа, дремнува. Неговите времиња на дремка може да варираат – понекогаш тие се за 15 минути, а други пати за еден час. Неговите дремки го спречуваат да се чувствува доволно уморен за да си легне до полноќ, и тој повторно останува доцна.

Стратегии за помош: Многу проблеми со спиењето кај МС и во општата популација можат да се решат со промена на нашите навики за спиење, подобрување на хигиената на сонот (или навики за спиење). Подолу е адаптација на стандардната програма за подобрување на хигиената за спиење:

1. Користете го вашиот кревет само за спиење и секс
2. Намалете ја употребата на стимуланси (кофеин) подоцна во текот на денот; избегнувајте употреба на алкохол во вечерните часови
3. Одете во кревет во исто време секоја вечер
4. Престанете да работите, да остварувате телефонски повици или да учествувате во каква било стресна активност два часа пред спиење
5. Поставете го вашиот будилник за осум часа по спиење
6. Кога ќе станете во кревет, размислете за пријатни спомени од минатото; обидете се да запомните сè повеќе детали
7. Ако не заспиете по 20 минути, станете од кревет
8. Откако ќе станете од кревет, седнете на удобно столче на тивко место и прочитајте нешто што не е стимулативно; кога се чувствувате дека сте подготвени да заспиете, вратете се во кревет, но повторете ги чекорите 6 и 7, онолку пати колку што е потребно
9. Престанете да дремнете во текот на денот

Што се однесува до алкохолот, знаеме дека пиењето мала количина алкохолен пијалок може да му помогне на човек да заспие. Сепак, она што луѓето често не го сфаќаат е дека алкохолот има ефект на враќање, што предизвикува луѓето да се разбудат во текот на ноќта. Исто така, предизвикува потреба почесто да уринирате во текот на ноќта, што е уште една причина за изгубен сон.

Препорачливо е да работите со обучен психолог на вашата програма за хигиена на сонот, бидејќи програмата честопати треба да се индивидуализира или прилагоди за секое лице. Кога луѓето ќе се обидат да ја подобрат хигиената на сонот и не се во можност да го подобрат спиењето, понекогаш користат лекови за да им помогнат да спијат.

Има многу реклами на ТВ за помош при спиење, и сите тие покажуваат дека лицето е освежено наутро. Повеќето луѓе кои користат „апчиња за спиење“ не се будат освежени; наместо тоа, тие се будат со чувство на дремливост. Постојат алтернативи на апчиња за спиење. Понекогаш се користи постара форма на антидепресивни лекови затоа што тие имаат седативно дејство. Овие видови на антидепресиви не предизвикуваат зависност и лицето може да престане во кое било време. Многу луѓе сметаат дека додатокот мелатонин е корисен. Ако се употребуваат повремено, антихистаминиците може да предизвикаат несакани ефекти. Но, повторно, повеќето проблеми со спиењето можат да се решат без лекови.

Ако не спиете добро навечер, вреди да се потрудите да пронајдете решение за вашите проблеми со спиењето со цел да добиете подобар квалитет на спиење. Повеќето од нас имаат потреба од 7 часа и половина до 9 часа сон, а на некои им е потребно повеќе. Без доволно сон, заморот може да стане голем проблем. Испитајте што влијае на добриот ноќен сон, консултирајте се со вашиот доктор и преземете ги потребните чекори за решавање на вашите проблеми со спиење, на тој начин ќе се чувствувате подобро и ќе имате можност да искусите помалку замор во текот на денот. Добар сон!  

 

Извор: https://mymsaa.org/ms-information/symptoms/sleep-issues/

Забелешка: Рубриката „Најнови информации“ е дел наменет исклучиво за вести и информации на оваа веб страница за оваа болест. Не обезбедува медицински совет, дијагноза или третман. Оваа содржина не е наменета да биде замена за професионален медицински совет, дијагноза или третман. Секогаш побарајте совет од Вашиот лекар или друг квалификуван здравствен работник за било какви прашања што може да ги имате во врска со здравствената состојба. Никогаш не занемарувајте  ги или одложувајте професионалните медицински совети поради тоа што сте го прочитале на оваа веб страница. Мислењата изразени во оваа рубрика не секогаш се мислења на Националното здружение за МС и наменети се да предизвикаат дискусија за прашања кои се однесуваат на мултипла склероза.