ПРИМАРНО ПРОГРЕСИВНА МУЛТИПЛА СКЛЕРОЗА: МИТОВИ НАСПРОТИ ФАКТИ
Примарна прогресивна мултипла склероза (ППМС) е форма на мултипла склероза која се јавува кај околу 10-15% од лицата со мултипла склероза (МС) при поставување на дијагноза. ППМС е комплексна болест која може различно да се манифестира кај секое лице со оваа болест, така да не секој ќе ги има истите симптоми или искуства. Стапките на прогресија и нивото на инвалидитет исто така се разликуваат. Мистериите околу ППМС создадоа многу митови за оваа болест. Ова може да доведе до збунетост кога се обидувате да истражувате за мултиплата склероза и нејзините примарни форми.
Дознајте за некои од најчестите митови за ППМС, како и за вистинските факти.
Мит: Никогаш нема да има лек за ППМС
Факт: Во тек се истражувања за откривање на лек за ППМС
Заклучно со 2019 година, МС е неизлечлива болест. Но, во 2019 година, Европската агенција за лекови (анг. ЕМА, European Medicine Agency) го одобри првиот и единствен лек досега за третман на примарно прогресивна МС, ocrelizumab. Ова е лек кој спаѓа во групата на лекови кои ја модифицираат болеста, односно неговата примена може да ја стопира прогресијата на болеста и инвалидитетот. Сепак, истражувањата на нови лекови е во тек па тоа нé охрабрува дека еден ден ќе се пронајде и лек за излекување на ППМС.
Мит: ППМС првенствено се јавува кај жени
Факт: ППМС еднакво се јавува и кај жени и кај мажи
Некои форми на МС имаат тенденција да се појавуваат почесто кај жените отколку кај мажите – дури и до трипати почесто. Сепак, според National MS Society, се чини дека ППМС зафаќа подеднакво и жени и мажи. Дијагностицирањето на ППМС може да биде тешко, но не треба да претпоставувате дека имате една специфична форма на МС само заради вашиот пол.
Мит: ППМС е болест на постарите лица
Факт: Состојбата може да се појави пред средните (зрелите) години
Почетокот на ППМС има тенденција да се појави подоцна за разлика од другите форми на МС. Сепак, се чини дека постои заблуда дека ППМС е болест на постарите лица. Ова може да се поврзе со почетокот на болеста и настапувањето на инвалидитет како резултат на возраста. Според Универзитетот Рочестер, просечна возраст при поставување на дијагноза на ППМС е меѓу 30 и 39 години.
Мит: дијагноза на ППМС значи дека ќе бидете инвалидизирани
Факт: кај ППМС постои различен степен на инвалидитет
Ова се должи на фактот дека ППМС предизвикува повеќе лезии на ‘рбетниот мозок, па може да влијае и да создаде проблеми при одење. Некои луѓе со ППМС можат да користат помагала за движење, како бастуни, патерици или инвалидски колички. National MS Society проценува дека само околу 25% од лицата со МС имаат потреба од ваков вид на помош. Сепак, ова не значи дека треба да очекувате попреченост откако ќе бидете дијагностицирани со ППМС. Стапките на инвалидитет се разликуваат, на ист начин како што се разликуваат и симптомите. Може да помогнете да се спречи појавата на проблеми со одењето преку редовно вежбање како дел од животниот стил. Разговарајте со вашиот лекар за други опции кои ќе ви помогнат да ја одржите вашата независност, како што е физичката и професионалната терапија.
Мит: да имате ППМС значи дека треба да се откажете од вашата работа
Факт: работата нема да ја влоши ППМС
Кај ППМС, некои симптоми можат да го отежнат работењето, како што се замор, когнитивно нарушување и проблеми со одењето. Но, повеќето лица со ППМС можат барем да ги извршуваат работните обврски со скратено работно време без значајни проблеми. Точно е дека ППМС може да резултира со повеќе предизвици поврзани со работата во споредба со другите форми на MС, но тоа не значи дека секој мора да престане да работи. Доколку имате проблеми во врска со прилагодливоста и безбедноста поврзани со вашата работа, разговарајте со вашиот работодавец за можните решенија. Вашиот лекар може исто така да даде препораки за полесно работење со ППМС.
Мит: нема лекови кои помагаат кај ППМС, па затоа треба да ги испитате природните лекови
Факт: природните лекови кај МС не се неопходно безбедни
И покрај тоа што постои регистриран лек за третман на ППМС, ocrelizumab, вашиот лекар може да ви препорача и други видови на лекови кои можат да ви помогнат во олеснување на симптомите. На пример, антидепресив може да ја ублажи депресијата и вознемиреноста, додека мускулните релаксатори можат да помогнат при повремени грчеви. Некои лица се насочуваат кон природни лекови со надеж дека ќе најдат некој кој може да помогне во справување на нивните симптоми. Во тек се истражувања за некои од овие, како канабис, хербални третмани и акупунктура. Сепак, засега нема докази дека тие се безбедни или ефикасни за каква било форма на МС. Ако одлучите да испробате природни лекови, прво консултирајте се со вашиот лекар. Ова е особено важно ако веќе користите лекови.
Мит: лицата со ППМС се изолираат – никој нема да разбере низ што поминуваат
Факт: не сте сами, постојат околу 2,5 милиони лица со МС во светот
Околу 10-15% од лицата со МС имаат прогресивна форма. Постојат повеќе здруженија и групи за поддршка од кога и да било претходно. Ако не сакате да разговарате за вашите искуства со други, тоа е добро. Наместо тоа, можете да разговарате со некој ваш близок. Ова може да помогне да се справите со изолацијата со која се соочуваат многу лица со МС.
Мит: ППМС е фатална болест
Факт: ППМС е прогресивна болест, но не и фатална
Когнитивните проблеми и инвалидитетот, во комбинација со другите симптоми, отстапија место на митот дека оваа болест е смртоносна. Факт е дека ППМС напредува со тек на времето, но ретко е фатална болест. National MS Society неодамна соопшти дека поголемиот дел од лицата со МС достигнуваат просечен животен век. Промените во животниот стил можат значително да го подобрат вашиот севкупен квалитет на живот, како и да помогнат во спречувањето на компликации од ППМС.
Забелешка: Рубриката „Најнови информации“ е дел наменет исклучиво за вести и информации на оваа веб страница за оваа болест. Не обезбедува медицински совет, дијагноза или третман. Оваа содржина не е наменета да биде замена за професионален медицински совет, дијагноза или третман. Секогаш побарајте совет од Вашиот лекар или друг квалификуван здравствен работник за било какви прашања што може да ги имате во врска со здравствената состојба. Никогаш не занемарувајте ги или одложувајте професионалните медицински совети поради тоа што сте го прочитале на оваа веб страница. Мислењата изразени во оваа рубрика не секогаш се мислења на Националното здружение за МС и наменети се да предизвикаат дискусија за прашања кои се однесуваат на мултипла склероза.